Τι είναι η περιοδοντίτιδα

Περιοδοντίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων και των γύρω στηρικτικών ιστών του δοντιού. Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες νόσους του ανθρώπου.

Η περιοδοντική νόσος αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες απώλειας των δοντιών και μπορεί να προσβάλει όλα τα άτομα ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν δεν το γνωρίζουν και το αντιλαμβάνονται όταν πλέον η νόσος έχει προχωρήσει στο τελικό στάδιο εφόσον, στις πλείστες των περιπτώσεων, η νόσος είναι ασυμπτωματική. Εάν όμως διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα η νόσος θεραπεύεται.

Προχωρημένη περιοδοντίτιδα

Σε πιο προχωρημένα στάδια ή σε επιθετικές μορφές της νόσου κάποια συμπτώματα αρχίζουν να παρουσιάζονται. Αυτά μπορεί να είναι κινητικότητα του δοντιού ή και μετακίνηση του με αποτέλεσμα τα διαστήματα μεταξύ των δοντιών να μεγαλώνουν.

Η υποχώρηση των ούλων (υφιζήσεις) γίνεται εντονότερη και πολλές φορές γίνεται αισθητή μια ευαισθησία κατά το βούρτσισμα ή μετά από κρύα και ζεστά ερεθίσματα.

Σε πολύ προχωρημένες μορφές η καταστροφή του οστού είναι τόσο μεγάλη που το δόντι δεν μπορεί να επιτελέσει πλέον οποιαδήποτε λειτουργία στο στόμα και οδηγείται σε εξαγωγή, λόγω απώλειας στήριξης του από υγιές φατνιακό οστούν.

Ο κάθε ασθενής παρουσιάζει διαφόρου βαθμού σοβαρότητας της νόσου. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο είδος των μικροβίων που κυριαρχούν στο στοματικό περιβάλλον, την επιθετικότητα τους ή την άμυνα και την ευπάθεια του κάθε οργανισμού σε συγκεκριμένα είδη μικροβίων, το βαθμό στοματικής υγιεινής του ατόμου, το κάπνισμα, την ύπαρξη συστηματικών παθήσεων (πχ διαβήτης), τις προσθετικές αποκαταστάσεις στον οδοντικό φραγμό και πολλούς άλλους παράγοντες που δημιουργούν την μεγάλη πολυπλοκότητα της περιοδοντικής νόσου.

Πώς θα την αναγνωρίσετε

Πολύ συχνά η παρουσία της περιοδοντίτιδας δεν αναγνωρίζεται από τους πάσχοντες, παρά μόνο κατά την ηλικία των 40 ή 50 ετών, οπότε και η καταστροφή είναι ήδη αρκετά προχωρημένη.

Ένας οδοντίατρος είναι ικανός να ανιχνεύσει τα ίχνη της νόσου σε πολύ πρώιμο στάδιο, όταν γίνεται ένας συνηθισμένος οδοντιατρικός έλεγχος, και μπορεί να καταγράψει την περιοδοντική σας κατάσταση με έγκυρους περιοδοντικούς δείκτες.

Η περιοδοντική νόσος εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα και σε διάφορες μορφές. Τις περισσότερες φορές ο ασθενής αναφέρει κακοσμία του στόματος ή και άσχημη γεύση. Μερικές αλλαγές που μπορεί ακόμα να βιώσετε περιλαμβάνουν: αυξημένη αιμορραγία των ούλων, που μπορεί να προκληθεί από βούρτσισμα ή φαγητό ή ακόμα και αυτόματα, αλλαγή στις θέσεις των δοντιών, υποχώρηση των ούλων, μάκρυμα των δοντιών και πιθανόν πόνο.

 

Απευθυνθείτε στον οδοντίατρο ή τον περιοδοντολόγο σας, αν αντιληφθείτε κάποιο από τα εξής:

Τα ούλα σας είναι πρησμένα, κόκκινα ή ευαίσθητα.

Τα ούλα σας αιμορραγούν όταν τα βουρτσίζετε ή όταν χρησιμοποιείτε οδοντογλυφίδες ή άλλα μέσα καθαριότητας.

Τα ούλα έχουν αποκολληθεί από το δόντι.

Τα ούλα σας έχουν υποχωρήσει και τα δόντια σας φαίνονται μακρύτερα.

Έχετε παρατηρήσει ή αισθανθεί ότι τα δόντια σαν να κουνιούνται.

Έχετε διαπιστώσει ότι τα δόντια σας έχουν μετακινηθεί ή αλλάξει θέση ή έχουν δημιουργηθεί κενά μεταξύ τους.

Έχετε παρατηρήσει κιτρινίλες στα δόντια ή άσπρο υγρό σαν πύον να βγαίνει από τα ούλα όταν τα πιέζετε.

Αισθάνεστε έντονη στοματική δυσοσμία.

Οι γονείς σας ή κοντινοί συγγενείς σας έχουν χάσει τα δόντια τους.

Η περιοδοντική νόσος έχει συνήθως μια χρόνια πορεία που πολλές φορές περνά απαρατήρητη. Τις περισσότερες φορές η διάγνωση γίνεται όταν η νόσος έχει εξελιχθεί αρκετά και έχει προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη.

Είναι απαραίτητος λοιπόν ο τακτικός έλεγχος από τον οδοντίατρο με σκοπό την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των περιοδοντικών προβλημάτων.

Πώς δημιουργείται και εξελίσσεται

Η περιοδοντίτιδα δημιουργείται από συγκεκριμένα βακτήρια, που είναι γνωστά ως περιοδοντικά βακτήρια. Σε ένα υγιές στόμα μπορεί να αποικίζουν πάνω από 700 είδη μικροβίων, τα περισσότερα από τα οποία είναι εντελώς ακίνδυνα και ζουν σε ισορροπία με τον ανθρώπινο οργανισμό και το στόμα που τα φιλοξενεί. Αν όμως το πλύσιμο των δοντιών δεν είναι επαρκές, όγκοι βακτηρίων συσσωρεύονται κοντά στα ούλα δημιουργώντας την οδοντική πλάκα. Αυτά τα βακτήρια γίνονται επιβλαβή όταν οι κατάλληλες συνθήκες τους επιτρέψουν να αυξηθούν δραματικά σε αριθμούς σε δύσκολες σε πρόσβαση περιοχές του στόματος, όπως π.χ. μεταξύ των δοντιών.

Τα πιο επικίνδυνα βακτήρια είναι ικανά να εγκατασταθούν, να πολλαπλασιαστούν και να παράγουν καταστροφικά προιόντα, τα οποία ενεργοποιούν την αμυντική φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού στα ούλα.

Σε ορισμένους ασθενείς, η φλεγμονή μπορεί να προχωρήσει βαθύτερα εντός των ούλων και να προσβάλει το οστό που βρίσκεται ακριβώς κάτω από αυτά και το οποίο περιβάλει την ρίζα του δοντιού και στηρίζει το δόντι μέσα στο στόμα. Καθώς η φλεγμονή προχωρεί βαθύτερα, τα ούλα αποκολλούνται από τα δόντια και δημιουργείται ένα κενό μεταξύ τους που λέγεται «θύλακος». Ο θύλακος, είναι η ιδανική κρύπτη, όπου αποικίζουν και πολλαπλασιάζονται μικρόβια, γεγονός που επιβαρύνει την νόσο. Η μικροβιακή πλάκα προχωρά κατά μήκος της ρίζας του δοντιού βαθύτερα στον θύλακο, και το οστό αρχίζει να καταστρέφεται. Μέσα σ’ αυτό το καινούργιο περιβάλλον, τα βακτήρια απελευθερώνουν τοξίνες, οι οποίες περαιτέρω πυροδοτούν τους αμυντικούς μηχανισμούς του οργανισμού και η καταστροφή συνεχίζεται. Επίσης τα ούλα μπορεί να υποχωρούν από το δόντι (υφίζηση ούλων), η ρίζα του δοντιού να αποκαλύπτεται στο στόμα και το δόντι να παρουσιάζεται μακρύτερο. Η μεγάλη καταστροφή του οστού της γνάθου, εκτός από σπάνιες περιπτώσεις, είναι μη αναστρέψιμη και οδηγεί σε απώλεια των δοντιών.

 Στους πιο πολλούς ανθρώπους, αυτή η διαδικασία προχωρεί σταδιακά κατά τη διάρκεια των χρόνων και αν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να ιαθεί. Η περιοδοντική νόσος συνήθως δεν δίνει συμπτώματα πόνου και για αυτόν τον λόγο γίνεται αντιληπτή όταν έχει ήδη προχωρήσει αρκετά.

Η βαρύτητα και η ταχύτητα της προόδου της περιοδοντίτιδας εξαρτάται από την ισορροπία διαφόρων παραγόντων. Κυριότεροι από αυτούς είναι ο αριθμός και ο τύπος των μικροβίων, η ικανότητα των αμυντικών μηχανισμών να αντιδράσουν και η παρουσία ή απουσία κάποιων παραγόντων κινδύνου.

Για παράδειγμα, όσο πιο επιθετικά είναι τα βακτήρια και πιο αδύναμη η ανοσολογική αντίδραση στον ασθενή, τόσο πιο καταστροφική είναι η νόσος.

Επιπλέον, κάποιοι παράγοντες, όπως, το κάπνισμα, ο διαβήτης, ορμονικές διαταραχές ή συγκεκριμένα φάρμακα π.χ. αντιυπερτασικά ή ανοσοκατασταλτικά, είναι δυνατόν να μειώσουν ακόμα περισσότερο την άμυνα του οργανισμού και να επιταχύνουν την πρόοδο της νόσου.

Όμως, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι χωρίς τη συγκέντρωση μικροβιακής πλάκας, δεν δημιουργείται περιοδοντίτιδα.